İş Sözleşmesinin Sona Ermesi Hakkında Kısa Bilgiler...

A. İş Sözleşmesi Hangi Genel Sebeplerle Sona Erebilir?

İşçi ve işveren yaptıkları sözleşmede , borçlar kanununda yer alan maddelere bağlı olarak her zaman sona erdirebilir.

Genel Sebeplerle sona erme Halleri ;

- İş sözleşmesinin hükümsüzlüğü

- Tarafların anlaşması

- Ölüm

- Belirli sürenin bitimi şeklinde sıralayabiliriz.

B.İş Sözleşmesinin Süreli Fesih İle Sona Ermesi Ve İş Güvencesi Ne Anlama Gelmektedir?

- İşverenin, Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyeri olmalı

- En az altı aylık kıdemli işçi olmalı

- İş sözleşmesi belirsiz süreli olmalı

- İşçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebep olmalıdır.

İşçi, feshin geçerli bir sebebe dayanmadığı iddiası ile İş Mahkemesinde dava açabilir veya özel hakeme başvurabilir. İşveren feshin geçerli sebebe dayandığını ispatlayamazsa,  İş Mahkemesi veya özel hakem işçinin işe iadesine karar verebilir. İşveren, bu işçiyi ya yeniden işe başlatır ya da işe başlatmaması halinde İş Mahkemesi ya da özel hakem tarafından belirlenmiş olan işçinin diğer hakları saklı kalmak kaydıyla dört aylık ücreti ile sekiz aylık ücreti arasındaki ücreti işçiye tazminat olarak öder.

Kararın kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre için işçiye en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer hakları da işveren tarafından ödenecektir.

C.İş Sözleşmesi Hangi Hallerde İşçi Veya İşveren Tarafından Derhal Fesih İle Sona Erdirilebilir?

İş Kanunu Madde 24 ve Madde 25; sağlık sebepleri, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri ile zorlayıcı sebepler şeklinde üç başlık altında düzenlenmiştir.

D. İş Sözleşmesinin Sona Erme Sonuçları Nelerdir?

İş sözleşmesinin sona ermesi ile kıdem tazminatı ödenmesi ve çalışma belgesinin verilmesi şeklinde iki sonuç ortaya çıkmaktadır. Kıdem tazminatı, işçinin iş sözleşmesinin sona eriş şekline bağlı olarak, işçinin çalıştığı süre de dikkate alınarak, ücret tutarına göre işveren tarafından ödenen bir miktar paradır.

İşveren, işten ayrılırken işçiye işinin çeşidinin ne olduğunu ve süresini gösteren bir çalışma belgesi de vermek zorundadır.

İş Kanuna Göre Çocuk ve Genç Çocuk İşçiler Hakkında Kısa Bilgiler....

A. İş Kanunu'na Göre Kimler Çoçuk , Kimler Genç İşçi Olarak Kabul Edilmiştir ?

Genç İşçi ; 15 yaşını tamamlamış, 18 yaşını tamamlamamış kişiye denir.

Çocuk İşçi ; 14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişiye denir. böylece bir kişinin çocuk işçi sayılabilmesi için ilköğretimini tamamlamış olması gereklidir.

B. İş Kanunu Hükümleri , İş İlişkisini Çocuk Ve Genç İşçiler Yönünden Nasıl Düzenlemiştir ?

İş kanunun hükümleri;

- Çocuk ve genç işçilerin, işe başlamadan önce ve işe devam ettiği sürece ilgili raporların alınması,

- Yer  ve su altında çalışmaların yapılmaması

- Ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılmaması, tehlikeli  ve çok tehlikeli işlerde çalıştırılmaması ve gece işlerinde çalıştırılmaması

- Eğitim dönemlerinde ; eğitimini aksatmayacak saatlerde yani eğitimini tamamlamış , okula gitmeyen çocuklar günlük 7 saatten haftalık 35 saate kadar, 15 yaşını doldurmuş çocuklar günde 8 saat haftalık 40 saate kadar, Okula giden çocukların çalışmaları eğitim saati dışında yapılacak ve günde 2 haftada 10 saate kadar olacaktır.

C. İş Kanunu Hükümleri, Kadın İşçilerin Çalışma Yaşamının Hangi Alanlarında,Nasıl Korunmasını Öngörür ?

Kadın işçilerin, ücretleri, işin düzenlenmesi ve hizmet akitlerinin fesih yönlerinden genel olarak korunması öngörülür. Kadınların , Ağır ve tehlikeli işlerde, madenlerde, yer ve su altı çalışmalarında çalışması yasaktır.

D. İş Kanunu Hükümleri, Gebe Ve Emzikli Kadın İşçilerin Çalışma Yaşamının Hangi Alanlarında, Nasıl Korunması Gerektiğini Öngörür ?

- Gebelik döneminde kadın işçiye düzenli kontrollerini yaptırmak amacıyla ücretli izin verilmelidir.

- Gebelik döneminde mümkünse hafif işlerde çalıştırılmalıdır. Bu nedenler ücretlerinde indirim ve kesinti yapılamaz.

- Doğumdan önce 8 hafta , doğumdan sonra 8 hafta toplam 16 hafta boyunca çalıştırılamaz

- Gebenin isteği üzerine 16 hafta sonuncunda 6 aya kadar ücretsiz izin kullanabilir.

- Kadın işçilere 1yaşından küçük çocuklarını emzirebilmesi için günde toplam 1,5 süt izni verilir.

E. Özürlü, Eski Hükümlü Ve Terör Mağduru Çalıştırma Yükümlülüğünün Temelinde Hangi Nedenler Bulunur?

Günümüzde sosyal politikalar gerek ulusal gerek uluslararası ilke ve kuralları, özürlüler, eski hükümlülerin istihdamına yardımcı olarak korunmaları gereğini öngörür. Kişilerin işlerlik ve topluma kazandırılması noktasında , yaşama uyum sağlama ve karşılaşabilecekleri sorunları çözebilmeleri adına kanun ve yasalarla yardımcı olunmaktadır.

F. İş Kanunun Hükümleri, İş İlişkisini Özürlüler, Eski Hükümlüler Ve Terör Mağdurları Yönünden Nasıl Düzenlemiştir.

- İK hükümlerine göre 50 ve daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde ,  kişiler uygun işlerde ve beden ruhi durumlarına bağlı olarak çalıştırılabilirler.

- Her yılın Ocak ayında ne kadar oranda personel istihdam edileceği Bakanlar Kurulu tarafından belirlenir. Bu kapsamda çalıştırılacak işçilerin toplam oranı %6 geçemez.

- Kamuda %4 engelli, %2 oranında eski hükümlü, Özelde % 3 engelli çalıştırma zorunluluğu getirilmiştir.

Sendikanın tanımı ve amaçları hakkında kısa bilgi....

A.  Sendika Nedir, Sendikal Kuruluşların Türlerine Göre Kurulma Koşulları Nelerdir? Kuruluş Sırasında Hangi İşlemler Gerçekleştirilir ?

Sendika ;  İşçi ve işverenler tarafından çalışma ilişkilerini geliştirmek ve ortak hak ve menfaatlerini , korumak amacıyla meydana getirdikleri tüzel kişiliğe sahip kuruluşlara sendika nedir.

İşçi Sendikası ;  Türkiye çapında faaliyet göstermek amacıyla , bir iş kolunda bulunmak ve bu iş kolunda çalışan işçiler tarafından kurulan kuruluşa işçi sendikası denir.

İşveren Sendikası ;  Türkiye çapında faaliyet göstermek amacıyla , bir iş kolunda bulunmak ve bu iş kolunda çalışan işverenler tarafından kurulan kuruluşa işveren sendikası denir.

Türkiye'de işçi ve işverenlerin örgütlenebilecekleri en üst kuruluş Konfederasyondur. Bu konfederasyonlar , en az 5 farklı iş kolu sendikasının bir araya gelmesi ile kurulur. Ayrıca işçi ve işveren aynı iş kolunda diledikleri kadar ayrı ayrı serbestçe sendika kurabilirler. Sendikalar kanuna göre sendikalar, devlet onayı olmadan serbestçe ve isteğe bağlı olarak taraflar tarafından kurulabilir.

Yine sendikalar kanuna göre ; sendika ve konfederasyonların kurulması yalnızca, hazırlanan tüzüğün kanunda gösterilen diğer belgelerle birlikte, kurulacak olan sendika veya konfederasyonun merkezinin bulunduğu ilin valiliğine makbuz karşılığında bir dilekçe ile verilmesi gerekmektedir.

B. Sendikal Kuruluşların Oluşturmak Zorunda Oldukları Organlar Nelerdir ?

Sendikal kuruluşlar "Zorunlu Organlar" ve "İsteğe bağlı organlar" olmak üzere ikiye ayrılır.

Zorunlu Organlar ; Genel Kurul, Yönetim Kurulu, Denetleme Kurulu ve Disiplin Kuruludur.

İsteğe Bağlı Organlar ; SK kanununa göre neler olabileceği hakkında bir hüküm bulunmamaktadır. Sadece sendika ihtiyaçlarına göre başka organlar kurulabilir.

C. Sendika Yöneticisi ve İşyeri Sendika Temsilcisi Nasıl Bir Güvenceden Yararlanabilir ?

Sendikalar kanununda göre ; Yönetim ve denetim kurulu üyeleri yönetici sıfatını taşımaktadır. Ayrıca sendikalar işyerlerinde temsilcileri aracılığı ile temsil olunurlar. Sendika yöneticisi ve temsilcilerinin görevleri nedeniyle güç duruma düşmelerini önlemek amacıyla sendika yöneticiliği ve temsilciliği bir takım özel hükümlerle güvence altına alınmıştır.

Örneğin :  Yöneticinin sendika yönetici olmak için kendi görevinden ayrılması gerekir. Ancak seçilememesi veya yöneticilikten vazgeçmesi durumunda  3 ay içerisinde işverene bildirmek zorundadır.

Yine, İşverenin baskını ortadan kaldırmak amacıyla her 50 çalışan için 1 temsilci , 51-100 çalışan için 2, 101-500 çalışan için 3 gibi önemler alınmıştır.

D. Sendikaların Tutmaları Gereken Defter ve Kayıtlar Nelerdir ?

İlgili kanunun 49. maddesinde yer alan (Üye defteri , demirbaş defteri, bilanço defteri, gelir gider defteri,Aidat defteri v.b.) defter ve kayıtları tutmak zorundadır. Ayrıca "Üye kayıt fişi" ve "Üye çıkış bildirimi" de tutmak zorunda oldukları fişlerdir.

Toplu iş sözleşmesi hakkında kısa bilgiler....

A. Toplu İş Sözleşmesi Nedir ?

Toplu iş sözleşmesi , iş sözleşmesinin yapılması, muhtevası içeriği ile sona erme süreleri ile ilgili hususlarda işçi sendikası ve işveren sendikası ile sendika üyesi olmayan işveren arasında toplu olarak yapılan sözleşmedir.

B. Toplu İş Sözleşmesinin Muhtevası Hangi Hükümlerden Oluşur ?

Toplu iş sözleşmesi, iş sözleşmesinin yapılması, muhtevası içeriği ve sona erme süreleri ile ilgili hususları düzenleyen normatif hükümler ile tarafların hak ve borçlarını, sözleşmenin uygulanmasını ve denetimini, uyuşmazlık halinde başvurulabilecek yolları düzenleyen borç doğrucu hükümlerdir.

C. Toplu İş Sözleşmesi Nasıl Yapılır ?

               

                - Öncelikle yetkili bir işçi sendikası olması gereklidir.

                - Yetki almış sendika toplu çağrı ve ardından toplu görüşme aşamasına geçilir.

                - Bu aşamada taraflar anlaşırsa toplu iş sözleşmesi yapılır.

                - Eğer taraflar anlaşamazsa arabulucu ile anlaşma sağlar ve iş sözleşmesi imzalanır.

                - Arabulucu taraflar arasında uzlaşma sağlayamazsa, grev ve lokavt'ın serbest olduğu durumlarda grev ve lokavta gidilir. Yasak olduğu durumlarda ise, kanuni hakem ( yüksek hakem kurulu) müessesi devreye girer ve uzlaşma sağlayarak toplu iş sözleşmesini meydana getirir.

D. Toplu İş Sözleşmesinden Kimler Yararlanabilir ?

              

                - Toplu iş sözleşmesinde taraf işçi sendikası üye olan işçiler başta olmak üzere, taraf işçi sendikasına üye olmayan ancak, dayanışma aidatı ödeyenler,

                - Sözleşmenin teşmil edildiği işyerlerinde çalışan işçiler,

                - Taraf sendikanın izin vereceği kişiler toplu iş sözleşmesinden yararlanabilir.

Toplu iş Uyuşmazlıkları Hakkında Kısa Bilgiler...

A. Toplu İş Uyuşmazlığı Nedir ?

İşçiler veya işçi sendikaları ile İşveren veya işveren sendikaları tarafından , çalışma koşullarının değerlendirilmesi, düzenlenmesi, geliştirilmesi , uygulanması ve yorumlaması sonucunda taraflar arasında oluşan uyuşmazlığa toplu iş uyuşmazlığı denir.

Toplu iş Uyuşmazlığı ; Taraf ve niteliklerine göre iki'ye ayrılır. Bunlar,

                - Bireysel/toplu iş uyuşmazlığı

                - Hak/Menfaat İş Uyuşmazlığı'dır.

B. Toplu İş Uyuşmazlığı nasıl çözümlenmektedir ?

Toplu iş uyuşmazlığı barışçı yollarla , grev ve lokavt gibi güce dayanan mücadeleci yollarla çözümlenmektedir.

C. Toplu İş Uyuşmazlıklarının barışçı yollarla çözümü nedir ?

Toplu iş uyuşmazlıklarının barışçı çözüm yolları, uzlaştırma,arabulucu ve tahkimdir.

D. Türkiye'de toplu iş uyuşmazlıklarının çözüm yolları nelerdir ?

Toplu hak uyuşmazlıklarında mahkeme ve özel hakem, toplu menfaat uyuşmazlıklarında ise arabulucu,özel hakem ve kanuni hakemdir.

Grev Ve Lokavt Hakkında Kısa Bilgiler...

A. Grev ve Lokavt Nedir  ?

            

Grev : İşçilerin topluca bir araya gelerek anlaşması sonucunda işi durdurması, iş faaliyetlerine son vermesi , aksatması veya işçi kuruluşları tarafından alınan karar sonucunda işçilerin topluca işi bırakmalarına grev denir.

Lokavt : İşveren- işveren vekilinin kendi teşebbüsleri veya işveren kuruluşları tarafından alınan karar sonucunda iş faaliyetlerinin durdurulması ve işçilerin topluca işten uzaklaştırılmasına lokavt denir.

B. Grev ve Lokavt Nasıl kanun dışı haline gelebilir ?

            

Grev ve Lokavt için aranan şartlar gerçekleşmemişse (Uzlaşma, Arabuluculuk, Hakem v.b.) kanun dışı grev ve lokavt gerçekleşmiş olur ve kanun dışı sayılır.

C. Grev ve Lokavt Kararı Nasıl Alınır ?

Toplu görüşme ve arabuluculuk aşamalarında anlaşma sağlanamamasından dolayı , Arabulucunun hazırladığı uyuşmazlık tutanağını , görevli makama uyuşmazlık tutanağının tebliğ edilmesinden itibaren 6 iş günü geçtikten sonra,  6 iş günü içerisinde uyuşmazlık tarafı olan işçi sendikası grev kararı alabilir.

D. Grev ve Lokavt nasıl uygulanır ?

Grev ve lokavt kararının karşı tarafa tebliğinden itibaren 60 gün içerisinde ve noter aracılığı ile 6 iş günü  öncesinde bildirilecek tarihte uygulamaya konulabilir.

E. Grev ve Lokavt Hangi Hallerde Sona Erer ?

Grev ve Lokavt 3 şekilde sona erer ;

           - İşveren veya işçinin sona erdirme kararı ile ,

           - Hukuki varlığının son bulması ve faaliyetlerin durdurulması kararı ile ,

           - İşçi sendikası üyelerinin 3/4 oranında üyenin , üyelikten ayrıldığının tespiti halinde sona erer.

            

İŞ SÖZLEŞMESİ NEDİR , İŞ SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI , TÜRLERİ , BORÇLARI NELERDİR ?

Ø  İş Sözleşmesinin tanımı ;

            Bir tarafın bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafında ücret ödemeyi üstlenmesinden dolayı oluşan sözleşmedir.

Ø  İş Sözleşmesinin Unsurları ;

1.      İş Görme Borcu ; iş sözleşmesine bağlı olarak çalışan işçi bir iş yapacaktır. Bu işler yük taşıma , temizlik olabildiği gibi mühendislik, doktorluk gibi işlerde olabilir.

2.      Ücret Unsuru ; Yapılan bir iş karşılığında mutlaka bir ücret ödenmelidir. Gönüllü yapılan çalışmalarda veya zorla çalıştırma varsa iş sözleşmesi meydana gelmemiştir.

3.      Bağımlılık Unsuru ; İş sözleşmesinin konusu insan faaliyeti , daha doğrusu insan emeğidir. Bu nedenle işveren tarafından hazırlanan talimatlara ve emirlere uymak zorundadır.

Ø  İş Sözleşmesinin Türleri ;

1.    Sürekli ve Süreksiz İş Sözleşmesi ; Nitelikleri bakımından en çok 30 iş günü süren işlere süreksiz iş , daha uzun süren işlere ise süreksiz iş denilmektedir.

2.    Belirli Ve Belirsiz İş Sözleşmesi ; Başlangıcı ve bitişi belli olan akitlere belirli, başlangıcı ve bitimi belli olmayan işlere de belirsiz süreli iş sözleşmesi denir.

3.    Tam Süreli Ve Kısmı Süreli İş Sözleşmesi ; İşçinin normal günlük çalışma süreleri (45 saat) üzerinden yapılan sözleşmelere Tam süreli , tam süreli çalışana oranla daha az çalışan (30 saat) işçiye yapılan iş sözleşmesine kısmı süreli iş sözleşmesi denir.

4.    Çağrı Üzerine Çalışmaya Dayalı İş Sözleşmesi ; Yazılı sözleşme ile işçinin gerekli olduğu durumlarda çağrılıp çalıştırılmasına denir. Haftalık olarak çalışma süresi ise 20 saattir.

5.    Takım Sözleşmesi İle Oluşturulan İş Sözleşmesi ; Birden çok kişinin meydana getirdiği topluluğu ve bu topluluğu temsil eden kişi tarafından işverenle yaptığı sözleşmeye takım sözleşmesi denir.

Ø  İş Sözleşmesi Nasıl Yapılır;

            İş sözleşmesi, kişilerin hak ve çıkarları doğrultusunda her iki tarafında iş koşulları üzerinde anlaşmaları ile kurulur. Ancak , iş sözleşmesinde dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar vardır.Bunlar kişilerin ehliyetli ve hür olması, ahlaki ve sosyal nedenlerle bazı koruma adı altında bulunan kişiler ile, iş sözleşmesi yapma özgürlüğünü sınırlayıcı hükümler belirtilmiştir. Bu sebeple sözleşme yaparken yasakları ve belirlenen grupları göz önünde bulundurmak gereklidir.

Ø  İşçi Ve İşverenin İş Sözleşmesinden Doğan Karşılıklı Borçları ;

1.      İşçinin Borçları ;  Çalışma borcu , sadakat borcu, disiplin borcudur. Ayrıca İşçinin  , bizzat çalışma , özenle çalışma, işverene bağımlı çalışma borçları da vardır.

2.      İşverenin Borçları ;  Ücret ödeme borcu, İSG önlemlerini alma borcu, işe uygun işçi çalıştırma borcu, iş nedeniyle gerekli alan araç ve gereçleri tanzim borcu, işçinin buluşlarını ödüllendirme ve ödeme yapma borcudur.